Hızlı Yazı Yazma Rehberi: Klavyede Nasıl Daha Hızlı Yazabilirsiniz?

Klavyeye Hafif Dokunuşlarla Basın

Klavyede yazı yazarken tuşların bu tuşlara bastığınızı algılaması için gereken miktardan daha fazla güç uygulamayın. Tuşlara gerekenden daha sert basmayın, zira bu yazı hızınızı düşürmenin yanında yazı yazarken ellerinizin maruz kaldığı stresi artıracaktır.

Hafif bir basış ile güçlü bir basış arasındaki fark görece küçük olabilir; ancak iş ve gündelik hayatımızda saatlerce klavye kullandığımız göz önünde bulundurulduğunda bu farkın boyutu oldukça artmaktadır.

Ellerinizi Hareket Ettirmekten Kaçının

Yazarken ellerinizi görece sabit tutmaya çalışın. Ellerinizi çok fazla hareket ettirmek yavaşlamanıza ve ellerinizin yorulmasına neden olur.

Not: Makalenin ilerleyen bölümlerinde ellerinizin ve parmaklarınızın hareketini en aza indirmeye yönelik klavye düzeninizi değiştirmek ve klavyeye bakmadan yazı yazma tekniğini öğrenmek de dahil olmak üzere, çeşitli yöntemler göreceksiniz.

Tutarlı bir Parmak Düzeni Benimseyin

Hangi tuşa hangi parmağınızla bastığınız konusunda tutarlı olmaya çalışın. Ana hatlarıyla ele alındığında bu tutarlılık ne kadar yüksekse yazma hızınız da o kadar fazla olur.^[1] Yani yazı yazarken hangi parmaklarınızı hangi tuşlara basmak için kullandığınız konusunda tutarlı olmalısınız.

Bu tutarlılığı her parmağın bir tuş sütunundan sorumlu olduğu alışılmış klavyeye bakmadan yazı yazma sistemi gibi belirli bir yazma sistemi benimseme ve ellerinizi klavye üzerinde görece sabit tutma yollarıyla sağlayabilirsiniz.

Tutarlılık, sizi yavaşlatan veya ellerinizi zorlayan bir yazı sistemi benimsediyseniz bu çerçevede sorunlu olacaktır. Böyle durumlarda yazı sisteminizi değiştirmek en faydalı yoldur; bu yol kısa vadede yazı hızınızı ve tutarlı şekilde yazım kabiliyetinizi bir miktar düşürse de uzun vadede faydaları büyüktür.

Yazı yazarken bastığınız tuşla beraber takibinde basacağınız tuşları da göz önünde bulundurmalısınız. Böylelikle bir kelimeyi yazarken bir sonraki tuşu düşünmek için gereksiz aralar vermezsiniz.^[2]

Soumil Kumar

Çalışma Alanınızı Nasıl Tasarlayabilirsiniz?

Çalışma alanınızı düzgün şekilde tasarlamak oldukça kolay ve önemli bir adımdır. Düzgün tasarlanmış bir çalışma alanında daha hızlı yazı yazabilir, daha rahat çalışabilir ve el, bel ve sırt sağlığınız çerçevesinde birçok sorundan korunabilirsiniz.

Klavyenizi Nasıl Konumlandırmalısınız?

Klavyenizi nasıl konumlandırmanız gerektiği konusunda göz önünde bulundurmanız gereken birkaç unsur vardır:

Klavyeyi, harfli kısmı vücudunuza ortalayacak şekilde konumlandırdığınızdan emin olmalısınız. Bu bağlamda birçok kişi nümerik tuş takımını da klavyenin bir parçası olarak kabul eder ve klavyeyi bir bütün olarak ortalar. Ancak yazı yazarken nümerik tuş takımına nadiren başvurulmakta, ağırlıklı olarak harf takımı kullanılmaktadır; bu sebeple klavyeyi nümerik tuş takımını da hesaba katarak ortalamak, ellerinizi veya bedeninizi harflerin bulunduğu tarafa doğru hafifçe bükmenize ve vücudunuzu gereksiz yere germenize sebep olur.

• Klavye, dirseklerinizi 90°’lik (veya biraz daha büyük) bir açıda tutmanızı mümkün kılacak bir yüksekliğe ve mesafeye konulmalıdır. Bu konumlandırma vücudunuzun gereksiz yere kasılmasını engeller ve iyi postürü destekler.
• Klavye, bileklerin doğal duruşunu bozmayacak bir şekilde konumlandırılmalıdır. Zira temelde yazı yazarken bileklerinizin içe veya dışa bükülmesini istemezsiniz; böylesi bir bükme bileklerinize gereksiz yük bindirecektir.

Çalışma Pozisyonunuz Nasıl Olmalı?

Çalışırken sağlıklı bir postürü koruduğunuzdan emin olmalısınız; bu, hem çalışırken ellerinizi düzgün bir pozisyonda tutmanızı sağlar, hem de genel bağlamda sağlığınız için son derece faydalıdır.

Postür konusunda özellikle dikkat etmeniz gereken unsurlar şunlardır:

• Ayaklarınız yere düz basmalıdır.
• Dizleriniz ayaklarınızın üzerinde ve sandalyenin dışında konumlandırılmalı ve dik (veya biraz daha geniş bir) açıyla bükülmelidir.
• Leğen kemiğiniz öne doğru kavislenmeli ve kalçalarınız dizlerinizle aynı (veya biraz daha yüksek bir) konumda olmalıdır.
• Beliniz hafif kavisli olmalı ve sandalye veya bel destekli bir sırt yastığı ile uygun şekilde desteklenmelidir.
• Sırtınız rahat ve nötr pozisyonda olmalıdır; kambur oturmanın hiçbir faydası yoktur.
• Omuzlarınız ve kollarınız rahat pozisyonda olmalıdır ve öne doğru eğilmemelidir.
• Boynunuz rahat pozisyonda olmalıdır.
• Başınız öne veya arkaya eğilmemeli, doğrudan omurganızın üstünde dengelenmelidir. Bu, başınızın doğal pozisyonudur.

Çoğumuzun bilgisayar başında kötü bir postürle oturmayı tercih ettiği bilinen bir gerçektir ve bu kadar fazla değişikliğe alışmak zaman alabilir. Bu çerçevede bu değişiklikleri birer birer takip edebilir ve böylelikle vücudunuzun ilgili bölümlerini parça parça alıştırabilirsiniz. Çalışırken zaman zaman postürünüze ve oturduğunuz pozisyona da dikkat ederek bir özdenetim uygulayabilirsiniz.

Arada sırada koltuğunuzda kıpırdanmanın da bir sorun olmadığını unutmamalısınız; ancak bununla beraber ana hatlarıyla oturuşunuzun ve postürünüzün düzgün olduğundan emin olmalısınız. Gerinmeniz gerektiğini hissederseniz, otururken gerinmeye çalışmak yerine sandalyeden kalkıp düzgünce gerinmek de daha sağlıklıdır.

Son olarak, oturduğunuz sandalyenin postürünüzde ve duruşunuzda büyük bir rol oynadığını ve kötü postürden kaynaklanan birçok sağlık sorununun daha iyi bir sandalye ile çözülebileceğini de göz önünde bulundurmalısınız. Zira günümüz dünyasında muhtemelen siz de sandalyenizde saatlerinizi geçiriyorsunuzdur; ve iyi düzeyde ergonomik sandalyeler sağlığınıza iyi bir yatırım olacaktır.

Monitörünüzü Nasıl Konumlandırmalısınız?

Eğer monitörünüz kötü bir şekilde konumlandırılmışsa yazı yazarken ve genel bağlamda çalışırken postürünüzü korumakta zorlanabilirsiniz. Bu sebeple monitörünüzü konumlandırırken şu hususlara dikkat etmelisiniz:

• Monitörünüzü doğrudan önünüzde olacak şekilde yerleştirin.
• Yüksekliğini ekranın üst kısmının yaklaşık olarak göz hizasına gelecek şekilde ayarlayın.
• Monitör ile aranızda yaklaşık 60cm mesafe bırakın.

Buna ek olarak monitörünüzü çevrenizdeki pencere ve diğer ışık kaynaklarının yansıma yapmasını engelleyecek bir şekilde konumlandırdığınızdan emin olmalısınız.

Ekrandaki bir şeyi göremiyorsanız monitöre doğru eğilmek yerine “büyüteç uygulaması” gibi yazılım tabanlı bir çözümü tercih etmelisiniz.

Not: Eğer laptop kullanıyorsanız ve ekranı yukarıdaki hususlar çerçevesinde konumlandıramıyorsanız, çalışırken postürünüzü korumak amacıyla bir laptop standı ve kablosuz klavye ve mouse seti satın almayı düşünebilirsiniz. Zira ilerleyen başlıklarda da göreceğimiz üzere laptoplarda kullanılan klavye ve touchpad’ler genellikle ortalama altı kalitededir. Dolayısıyla iyi bir klavye ve mouse seti, sağlık bakımından iyi bir yatırım halini almaktadır.

Yazı Yazma ve Dinlenme Sırasında Kol Pozisyonunuz Nasıl Olmalıdır?

Genel olarak dinlenirken ön kollarınız ve bilekleriniz, doğal, destekli ve rahat bir pozisyonda bulunmalıdır. Kollarınızı koyacağınız yüzeyin yumuşak olması, sert olmasından daha iyidir.^[3] Bu sebeple masa yüzeyiniz sert bir yüzeyse, örneğin cam bir yüzeyde çalışıyorsanız yumuşak bir sümen takımı (masa pedi) almayı düşünebilirsiniz.

Ancak yazarken ellerinizi bir yüzeye koymanız konusu biraz daha karmaşık ve tartışmalıdır.

Bazı kimseler yazı yazarken kollarınızı havada tutmanızı ve yalnızca dinlendirmek istediğinizde indirmenizi önerir. Bu yöntem, doğal bilek pozisyonunuzu korumak açısından avantajlıdır. Doğal bilek pozisyonu da el sağlığınızın önemli bir bileşenidir.^[4]

Bununla beraber yazı yazarken kollarınızı bir yere koymanın da faydaları vardır.^{[5], [6]} Örneğin kollarınızı bir yere koyduğunuzda daha yavaş yorulur ve ellerinizi görece daha sabit tutabilir; böylelikle daha hızlı yazı yazabilirsiniz.^[7]

Bu çerçevede yazı yazarken ellerinizi havada tutma veya bir yere koyma tercihi size aittir. Her iki seçeneği de deneme yoluyla hangi seçenekte daha hızlı yazı yazdığınızı ve daha az bilek ağrısı çektiğinizi bulabilirsiniz.

Bununla beraber iki seçeneği de bir arada kullanmanızda bir sakınca yoktur. Yani çalışırken büyük miktarda yazı yazmanızın gerektiği durumlarda ellerinizi yüzeye koyarak destekleyebilir, yazı yazmanızın gerekmediği durumlarda ise ellerinizi havada tutabilirsiniz.

Çalışırken Oturur Pozisyonda Olmak Zorunda Değilsiniz

Makalemizin bu noktasına kadar birçoğumuzun tercih ettiği oturur pozisyonda postürümüzü nasıl koruyabileceğimize yönelik önerileri ele aldık.

Bununla beraber bazı durumlarda oturmak yerine ayakta çalışmayı tercih edebilirsiniz; ki ayakta çalışmak genel hatlarıyla sağlığınız için daha iyi bir seçenektir. Eğer ayakta çalışmak istiyorsanız bilgisayarınızı koyabileceğiniz yükseklikte bir stand yapabilir, ayakta çalışma masası edinebilir, veya bunu da bir adım öteye taşıyarak koşu bantlı bir masa satın alabilirsiniz; ki koşu bantlı masaların sağlık açısından çeşitli faydaları olduğu da bulgulanmıştır.^[8]

Ancak koşu bantlı masalarda çalışmak, “ayakta durarak çalışmaktan” doğal olarak daha zordur ve çeşitli araştırmalar, yürürken yazı yazmak başta olmak üzere çeşitli görevlerin daha zor yerine getirildiğini bulgulamaktadır.^{[9], [10]} Bununla beraber otururken çalışmak veya ayakta dururken çalışmak arasındaki performans farkı oldukça küçüktür.^[11]

Bunun yanında çalışırken oturma, ayakta durma veya yürüme yönünde bir karar verirken bu seçeneklerden hangisinde fiziksel olarak daha iyi hissettiğinizi ve hangisinde performansınızı koruyabildiğinizi belirlemeniz gerekir.

Ayrıca, eğer daha rahat hissetmenizi sağlayacaksa oturma, ayakta durma ve yürüme seçenekleri arasında geçişler yapabilirsiniz. Örneğin çalışırken oturabilir, molalarınızda ayağa kalkabilirsiniz. Böylesi yöntemler üretkenlik açısından da faydalıdır.

Nasıl çalışmayı seçerseniz seçin, çalışma alanınızı düzgün bir şekilde ayarladığınızdan ve çalışırken postürünüzü koruduğunuzdan emin olmalısınız. Postürünüzü korumak konusunda ayakta durmak veya oturmak arasında büyük bir fark yoktur; fark yalnızca bacaklarınızın konumudur.

Kaliteli Bir Klavye Kullanın

Kaliteli bir ergonomik klavye satın almak, yazı yazma hızınızı artırmanın ve ellerinizi sağlıklı tutmanın kolay bir yoludur.^[12]

Yeni bir klavyeye ihtiyaç duyup duymadığınızı kendinize iki soru sorarak bulabilirsiniz:

• Mevcut klavyenizin sizi yavaşlatıyor mu? Klavyenizin yeterince hassas olmaması veya tuşların küçük olması, yazı hızınızı düşürebilir.
• Klavyeniz ellerinizde ağrıya sebep oluyor mu? Klavye tuşlarınız çok sertse veya tuşlar birbirine çok yakın konumlandırılmışsa ağrı çekebilirsiniz.

Eğer zamanınızın büyük bir kısmını laptopta çalışarak geçiriyorsanız ve laptopunuzun dahili klavyesini kullanıyorsanız yeni bir klavyeye ihtiyacınız olabilir; zira bu yeni klavye satın alımlarının en yaygın sebebidir. Dahili laptop klavyelerinin birçoğu ergonomik değildir ve yazı hızında düşüşlere sebep olur.

Hangi klavyeyi satın alacağınız kişisel tercih ve el boyutunuz gibi faktörlerce belirlenmektedir; dolayısıyla herkes için mükemmel bir klavye modeli yoktur. Bir klavye satın almadan önce klavyenin teknik özelliklerini ve satın alacağınız klavyeye yönelik yorumları okumalısınız.

Bununla beraber bazı kimseler mekanik klavyelerin daha iyi olduğunu öne sürerler. Ancak konu hakkında yapılan araştırmalar, mekanik klavyelerin normal klavyelere kıyasla el ağrılarını bir miktar azaltabildiği bulgusunun yanında mekanik klavyelerin yazı hızı açısından bir faydası olmadığını, hatta bazı durumlarda yazı hızını düşürebildiğini bildirmektedir.^[13]

Bu bağlamda yazma hızınızı artırmak ve çalışırken ellerinizi sağlıklı tutmak istiyorsanız tercihiniz ergonomik klavyelerden yana olmalıdır. Bu klavyelerin birçoğu pahalı değildir ve yıllarca dayanabilir. Ayrıca, devamlı bilgisayar kullanımı nedeniyle el ağrısı çekiyorsanız, klavyeye ek olarak ergonomik bir fare de almak isteyebilirsiniz.

Klavye Düzenleri

Klavye düzeni, klavye üzerindeki tuşların yerlerini ifade eder. Bazı insanlar bu düzenleri değiştirmenin yazı hızını artırdığını ve klavye kullanımına bağlı sağlık sorunlarının meydana gelme riskini düşürdüğünü öne sürmektedir.

Sonraki bölümlerde en yaygın klavye düzenlerini öğrenecek, klavye düzeninizi değiştirmenin ne gibi avantajları olduğunu görecek ve düzeni tamamen değiştirmek yerine küçük ayarlamalar yaparak nasıl daha hızlı yazı yazabileceğinizi göreceksiniz.

Not: Aşağıda yer alan bilgiler, Türkçe F klavye kullanımına yönelik çalışma eksikliğinden ötürü İngilizce dilinin yazımına yönelik örneklerle aktarılmıştır.

Yaygın Klavye Düzenleri

İngilizce için en yaygın klavye düzenleri QWERTY, Dvorak ve Colemak düzenleridir. Bunlar arasında en yaygını, piyasaya ilk sürülen düzen olan QWERTY düzenidir ve günümüzde birçok klavyede varsayılan düzen olarak kabul edilmektedir.

Dvorak ve Colemak klavye düzenleri ise QWERTY klavyelere kıyasla daha verimli bir düzen geliştirmek amacıyla tasarlanan ürünlerdir; zira QWERTY klavyeler, daktilolarda karşılaşılan mekanik sorunların üstesinden gelebilmek amacıyla tasarlanmıştır ve bu sebeple ergonomik açıdan dezavantajlı bir pozisyondalardır.

Dvorak ve Colemak düzenlerinde ise QWERTY düzenini aksine yazı hızını artırmak ve el ağrılarını azaltmak amaçlanmıştır ve bu tasarımlar aşağıdaki kriterler çerçevesinde oluşturulmuştur:

• Yazı yazarken parmakların hareket ettiği mesafeyi asgari düzeye indirmek.
• Yazı yazarken parmakların eşit oranda kullanılmasını sağlamak.
• Yazı yazarken eller ve parmaklar arasında düzenli geçişler olmasını sağlamak.

Örneğin aşağıdaki Dvorak klavye düzenine bakıldığında sesli harflerin birçoğunun sol elle, sessiz harflerin birçoğunun ise sağ elle yazıldığı görülebilir. Bu geçiş çerçevesinde oluşturulan düzen, eller arasında görece ritmik bir değişim olmasını sağlamaktadır ve en sık kullanılan harfler, ellerimizi doğal pozisyonunda dinlendirdiğimiz hat olan orta (ana) hatta konulmuştur; böylelikle en sık kullanılan harflere basarken parmaklarımızın görece daha kısa bir mesafe kat etmesi sağlanmıştır.

Effectiviology

Bu düzenin faydası, İngilizcede en sık kullanılan 1.000 kelimenin yazıldığı bir çalışmada gözle görülür bir hal almaktadır:

• 1.000 kelimenin yazılışında; QWERTY klavyede parmaklarımız 16.000 cm, Dvorak klavyede 9.500 cm, Colemak klavyede 8.000 cm mesafe kat etmektedir.
• 1.000 kelimenin yazılışında; QWERTY klavyede sol elimizi %66, Dvorak klavyede %55, Colemak klavyede ise %56 oranında kullanırız.
• Kaynak: Evrim Ağacı