TÜRKİYE CUMHURİYETİ’NİN İLK MADENİ PARASI
Tarihte, kullanılan ilk paranın %75’i altın, % 25’inin gümüşten oluştuğu, boyutunun ise ancak bir fasulye tanesi kadar olduğu biliniyor. Her ne kadar parayı Lidyalılar bulmuşsa da bu konuda büyük yenilikleri Çinlilerin hayatımıza soktuğu söylenebilir.(Ortası delik para gibi.)
Osmanlı döneminde kullanılan kağıt paralar Cumhuriyetin ilk yıllarına kadar (1927) kullanılmaya devam edildi. Kurtuluş Savaşı’nın kazanılması ve Türkiye Cumhuriyeti’nin kurulmasıyla birlikte ilk madeni paralar 1924 yılında 100 Para, 5 Kuruş ve 10 Kuruş olmak üzere 3 farklı değerde basılmıştır. Bu paraların tasarımını heykeltıraş, ressam ve aynı zamanda para, pul ve madalya tasarımcısı Mesrur İzzet Bey’e yapmıştır. Bir yüzünde eski harflerle “Türkiye Cumhuriyeti” yazısı diğer yüzünde ise başak kabartması bulunan ve Arap rakamlarıyla değeri yazılı olan bu paralar 1939’a kadar kullanılmıştır.
1924’te 10 kuruşla 1 kg un ya da 5 adet yumurta satın alınabilirdi. 1 kuruş “40 para”ya denk gelirdi. 1924’te en küçük para birimi “100 para” ve değeri 2.5 kuruş; 1 simitin fiyatı ise “60 para” idi.
Cumhuriyet tarihimizde ilk kez 1970 yılında hatıra para basılmıştır. 1264 sayılı Madeni Ufaklık ve Hatıra Para Bastırılması Hakkında Kanun, 28.05.1970 tarihinde TBMM’de kabul edilmiş ve 06.06.1970 tarih ve 13512 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girmiştir. Sanatçı Avni Kumuk tarafından tasarlanan paslanmaz çelik alaşımı olan para, FAO (BM Gıda ve Tarım Örgütü) ile yapılan anlaşma anısına basılmış ve cumhuriyet tarihinin ilk hatıra parası olma özelliğini taşımaktadır. İlk basılan hatıra madeni para 2,5 lira olup ön traktör kullanan kabartma Atatürk figürü etrafında “Saban kılıçtan üstündür” yazısı yer almaktadır.
