İnsan Genom Projesi

İnsan Genom Projesi (İng: “Human Genome Project” ya da HGP veya İGP), insanlık tarihindeki en büyük keşiflerden birisidir. İnsan Genom Projesi, gezegenin ve kozmosun dışarıya yönelik keşfinden ziyade türümüzün, Homo sapiens’in bütün genlerinin (ki bunların hepsine, bir arada “genom” adı verilir) sekanslarına bakıp, haritalarını çıkaran uluslararası bir araştırma ekibi tarafından yönlendirilen, “içeriye yönelik” bir keşif yolculuğuydu. 1 Ekim 1990’da başlanıp Nisan 2003’te tamamlanan İnsan Genom Projesi, ilk defa doğanın bir insan oluşturmak için kullandığı şablonu okuyabilmemizi sağlamıştı.

İnsan Genom Projesi Nedir?

İnsan Genom Projesi, amacı insanların bütün genlerinin haritalandırılmasını ve anlaşılmasını tamamlamak olan, uluslararası ve ortak çalışmaya dayalı bir araştırma programıydı. Az önce de bahsettiğimiz gibi “genom” sözcüğü, bir türün bütün genlerini bir arada tanımlamak için kullanılan bir sözcüktür.

İnsan Genom Projesi’nin Amaçları

İnsan Genom Projesinin amaçları ilk kez 1988’de Birleşik Devletler Ulusal Bilimler Akademisi’nin (İng: “US National Academy of Sciences”) özel bir komitesi tarafından dile getirildi ve daha sonra Ulusal Sağlık Enstitüleri (İng: “National Institutes of Health”) ve ABD Enerji Bakanlığı (İng: “Department of Energy”) tarafından detaylıca yazılan 5 yıllık plan serileri halinde projelendirildi.

Meclis, her iki kurumu da bu konsepti ileri düzeyde araştırılması için finanse etti ve iki devlet kurumu “insan genomuyla ilgili araştırma ve teknik aktiviteleri koordine etmek” üzere bir mutabakat anlaşması imzalayarak, anlaşmalarını resmiyete döktü.

İnsan Genom Araştırma Ofisi (İng: “Office of Human Genome Research”) olarak adlandırılan NIH bileşenine liderlik etmesi için James Watson seçilmişti. 1989’da, İnsan Genom Araştırma Ofisi, İnsan Genom Araştırması Ulusal Merkezi’ne (İng: “National Center for Human Genome Research”) dönüştü.

1990’da Genetik Mirasımızı Anlamak: İnsan Genom Projesi, İlk Beş Yıl, BY 1991-1995 (İng: Understanding Our Genetic Inheritance: The Human Genome Project, The First Five Years, FY 1991-1995) isimli ortak bir araştırma planının yayımlanmasıyla, ilk planlama etabı tamamlanmıştı. Bu ilk araştırma planı, o zamanlar 15 yıllık bir araştırma çabası olarak tasarlanan çalışmanın ilk beş yılı için spesifik hedefler belirlemişti.

İnsan Genom Projesi araştırmacıları, insan genomunu 3 ana şekilde çözümlemeyi hedefliyorlardı:

• genomumuzun DNA’sındaki bütün bazların sırasının ya da “dizisi”nin belirlenmesi,
• bütün kromozomlarımızın başlıca bölümleri için genlerimizin lokasyonlarını gösteren haritalar yapılması ve
• hangi kalıtsal özelliklerin (genetik hastalıklar gibi) nesiller boyu takip edilebileceğini gösteren “bağlantı haritaları” üretilmesi

•