Blok Evren (veya “sonsuzculuk” / “eternalizm”), geçmiş, şimdi ve gelecek kavramlarının eşit derecede gerçek olduğunu savunan bir zaman felsefesidir.[1] Bu görüşe göre yaşanmış olaylar da yaşanacak olaylar da tıpkı şu an içinde yaşayan bizlerin deneyimlediği kadar “gerçek” olaylardır (yani geçmiş ve gelecek de şimdi gibi “vardır”).[2] Einstein’ın Özel Görelilik Teorisi ile hayatımıza giren, zamanın ontolojik doğasına yönelik bu yaklaşıma (ve varyantlarına) Zamanın B Teorisi de denmektedir.
Bu, “şimdicilik” (“presentizm”) olarak da bilinen “Büyüyen Blok Evren” fikriyle çelişmektedir.[3] Bu görüşe göre sadece “şimdi” gerçektir: “Geçmiş”, yaşanmış ve bitmiş olaylara dair anılarımızdan, “gelecek” ise yaşanacak olan olayara dair farkındalığımızdan ibarettir. Bu görüşe göre geçmiş ve gelecek, “şimdi” gibi gerçek değildir. Newtoncu klasik fizikte yaygın olarak kabul gören bu yaklaşıma (ve varyantlarına) Zamanın A Teorisi de denmektedir.
Zamanın A ve B teorileri hakkında daha kapsamlı bir tartışmayı buradaki yazımızdan okuyabilirsiniz. Biz burada, Blok Evren’in ne olduğuna ve Zamanın B Teorisi’nin etkilerine bakacağız.