ABD Ulusal Havacılık ve Uzay Dairesi, bilinen adıyla NASA, 23 Kasım 2022 tarihinde daha önceden sesini kaydettikleri bir kara delik hakkında ilginç bir yazı paylaştı. Seslendirme tekniğinin nasıl gerçekleştiğini anlattıkları yazıyı orjinalinden çevirip ilgisi olan herkesin okumasını istedim. Detaylı bilgileri aşağıdaki linklerden bulabilirsiniz.
İyi okumalar…
Chandra X-ray Observatory YouTube kanalının https://youtu.be/3LeGD27jDR4 videosunda kara deliğe ait sesleri dinleyebilirsiniz.
Ayrıca aşağıdaki linkten orijinal yazıyı okuyabilirsiniz:
https://www.nasa.gov/mission_pages/chandra/news/listen-to-the-light-echoes-from-a-black-hole.html
Kara deliklerin şaşırtıcı özelliklerinden biri, ışığın (radyo, görünür ve X-ışınları gibi) içlerinden kaçamamasına rağmen, çevrelerindeki malzemenin yoğun elektromanyetik radyasyon patlamaları üretebilmesidir. Bu ışık patlamaları dışa doğru ilerlerken, bir arabanın farından çıkan ışık huzmelerinin sisten dağılmasına benzer şekilde, uzaydaki gaz ve toz bulutlarından sıçrayabilir.
Yeni bir sonifikasyon*, V404 Cygni adlı kara delikten gelen bu “ışık yansımalarını” sese dönüştürdü. Dünya’dan yaklaşık 7.800 ışık yılı uzaklıkta bulunan V404 Cygni, Güneş’in beş ila 10 katı arasında kütleye sahip bir kara delik içeren ve yörüngesindeki bir yıldızdan malzeme çeken bir sistemdir. Materyal, yıldız kütleli kara deliği çevreleyen bir diskin içine akıtılmaktadır.
Bu materyal periyodik olarak X-ışınları da dahil olmak üzere radyasyon patlamaları üretir. X-ışınları dışarı doğru hareket ederken V404 Cygni ile Dünya arasındaki gaz ve toz bulutlarıyla karşılaşır ve çeşitli açılardan saçılırlar. NASA’nın Chandra X-ray Gözlemevi ve Neil Gehrels Swift Gözlemevi, V404 Cygni çevresindeki X-ray ışık yansımalarını görüntüledi. Gökbilimciler ışığın ne kadar hızlı hareket ettiğini tam olarak bildiklerinden ve bu sisteme doğru bir mesafe belirlediklerinden, bu patlamaların ne zaman meydana geldiğini hesaplayabilirler. Bu veriler ve diğer bilgiler, gökbilimcilerin bileşimleri ve mesafeleri de dahil olmak üzere toz bulutları hakkında daha fazla bilgi edinmelerine yardımcı oluyor.
V404 Cygni’nin seslendirilmesi, hem Chandra hem de Swift’ten gelen X-ışını verilerini sese dönüştürüyor. Seslendirme sırasında kursör görüntünün merkezinden dışarıya doğru bir daire şeklinde hareket etmektedir. X-ışınlarında tespit edilen ışık yankılarından geçerken (görüntüde Chandra tarafından mavi ve Swift tarafından kırmızı renkte eşmerkezli halkalar olarak görülüyor), X-ışınlarının tespitini ve parlaklıktaki değişimleri belirtmek için tik benzeri sesler ve ses seviyesindeki değişiklikler duyuluyor. İki teleskoptan gelen verileri birbirinden ayırmak için, Chandra verileri daha yüksek frekanslı tonlarla temsil edilirken, Swift verileri daha düşük frekanslı tonlarla temsil edilmektedir. Görüntüde X-ışınlarına ek olarak Sayısallaştırılmış Gökyüzü Araştırması’ndan alınan ve arka plandaki yıldızları gösteren optik veriler de yer alıyor. Optik ışıktaki her yıldız bir müzik notasını tetiklemektedir. Notanın ses seviyesi ve perdesi yıldızın parlaklığına göre belirlenmektedir.
____________________________________________________________________________________
*Sonifikasyon (sonification): Kabaca bilgi aktarmak veya verileri algısal hale getirmek için konuşma dışı sesin kullanılmasıdır şeklinde tanımlanabilir. Çeviride bundan sonra seslendirme olarak adlandırılmıştır.
GökBilim Sayfamızdan herhangi bir siteye yönlendirilmeden İTC Sözlük üzerinden
Kara deliklerin ve nicesinin sesinin Dinleyebilirsiniz….