Otuz Yıl Savaşı ya da Otuz Yıl Savaşları, çoğunlukla Kutsal Roma İmparatorluğu’nun sınırları içerisinde 1618’den 1648’e kadar sürmüştür. Avrupa tarihinin en yıkıcı savaşlarından birisi olan savaş sonucunda tahminen 4,5 ila 8 milyon arasında insan ölmüştür ve Almanya’nın bazı bölgelerinde %50’nin üzerinde nüfus düşüşü olmuştur. Seksen Yıl Savaşı, Mantova Veraset Savaşı, Fransız-İspanyol Savaşı ve Portekiz Restorasyon Savaşı da Otuz Yıl Savaşı ile bağlantılı savaşlardır.
20. yüzyıla kadar, 16. yüzyıl Reformasyonu ile başlayan Alman mezhep mücadelesinin bir parçası olarak görülüyordu. 1555 Augsburg Barışı, İmparatorluğu Lüterci ve Katolik devletlere böldü fakat sonraki 50 yıl boyunca Protestanlığın anlaşılan sınırların ötesine yayılması, İmparatorluk otoristesini istikrarsızlaştırdı. Din ve mezhep, savaşın başlatan önemli bir faktör olmasına rağmen tarihçiler bu mücadelenin Avusturya ve İspanya’da hakimiyet süren Habsburglar ile Fransa’nın Bourbon Hanedanı arasındaki Avrupa hakimiyeti rekabetin sonucunda çıktığına inanıyorlar.
Savaş, 1618’de II. Ferdinand’ın Bohemya Kralı görevinden alınması ve yerine Pfalz Elektörü V. Frederick’in geçmesiyle başladı. Bohemya İsyanı çabucak bastırılmış olsa da savaş, Hollanda Cumhuriyeti ve İspanya arasındaki Seksen Yıl Savaşları’na katılan ve burada stratejik önemi anlaşılan Pfalz’a doğru genişledi. Danimarka Kralı IV. Christian ve İsveç Kralı Gustaf Adolf gibi hırslı yabancı liderler de İmparatorluk içinde bulunan toprakları olduğu için çeşitli aralıklarla savaşa katıldılar. Dış müdahaleler, başta bir iç hanedan-veraset anlaşmazlığı olarak başlayan şeyi, Avrupa çapında ve çok daha yıkıcı bir savaşa dönüştürdü.
Savaşın 1618’den 1635’e kadar süren ilk safhası, öncelikle Kutsal Roma İmparatorluğu’nun Alman prensleri arasında, dış güçlerin de destekleyici bir rol oynadığı bir iç savaştı. 1635’ten sonra İmparatorluk, İsveç ve Fransa’nın İspanya ile müttefik olan İmparator III. Ferdinand’ın arasındaki daha büyük bir savaşa dönüştü. Savaş, hükümleri Bavyera ve Saksonya gibi devletlere İmparatorluk içinde daha fazla özerklik ve Hollanda’nın bağımsızlığının İspanya tarafından kabul edilmesini sağlayan 1648 yılındaki Vestfalya Barış Antlaşması ile bitti. Savaş, Habsburgları Fransa karşısında zayıflatırken Avrupa güç dengesini değiştirdi ve XIV. Louis’in zaferlerinin önünü açtı.
