Hikaye

Sovyetlerin kurşuna dizerek öldürdüğü Kırgız aydın Kasım Tınıstanoğlu

1
Lütfen giriş yap veya kayıt ol bunu yapmak için.

Eğitimci, şair, yazar ve devlet adamı kimlikleriyle çok yönlü bir profile sahip olan Kasım Tınıstanoğlu, hayatı boyunca halkı için yaşamış ve halkının dertleriyle dertlenmiş büyük bir Kırgız aydınıdır. Tınıstanoğlu, doğumunun 121. yılında eserleri ve çalışmaları ile anılıyor.

Kasım Tınıstanoğlu 1901 yılında Isık Göl bölgesine bağlı Çırpıktı köyünde doğdu. 1913-1916 yıllarında Isık Göl mektebinde, daha sonra Rus-Tuzem okulunda eğitim gördü. 3. 1916 yılındaki millî ayaklanma ve “Ürkün” soykırımından Tınıstanoğlu da etkilendi ve anne babası ile birlikte Çin’e kaçanlar arasında yer aldı. 1919 yılında Taşkent’te Kazak-Kırgız Halk Eğitim Enstitüsü’ne kaydını yaptırdı.

1919 yılından itibaren o zamanlar Taşkent ve Almatı gibi şehirlerde Kazak Türkçesi ile yayımlanan “Öris”, “Ak Col” “Uçkun”, “Tilçi” gibi gazetelerde Kazak Türkçesi ile şiirler yazmaya başlamıştır. 1925 yılında Tınıstanoğlu’nun “Ḳasım Irlarının Cıynaġı” (Kasım Şiirleri Mecmuası) adlı eseri Kazak Türkçesiyle kaleme almıştır. Bu eserde 12, Kırgız Türkçesiyle yazılmış 18 şiiri ve “Cañıl Mırza” manzumesi yer almaktadır.

1926 yılında Bakü’de gerçekleşen I. Uluslararası Türkoloji Kongresi’ne katılmış ve burada sunduğu “Türk Tilderinde Alfavit Tüzüü Pirensipteri” (Türk Dillerinde Alfabe Oluşturma İlkeleri) adlı bildiriyle, Latin alfabesine geçmek gerektiğini, Türk dili konuşan halkların kültürü, edebiyatı ve biliminin, aralarındaki ilişkinin aynı düzeyde gelişmesinde dilin önemli olduğunu belirtmiştir. 

“6 Mart 1933 yılında “Pravda” gazetesinde Tınıstanoğlu’nu milliyetçi ve pantürkçü olmakla suçlanmıştır. Tınıstanoğlu, kısa bir süre sonra Sovyet hükûmeti tarafından tutuklanarak hapse atılmış ve ölüme mahkûm edilmiştir. Sosyal Turan Partisi kurucuları arasında yer almakla karar verilerek 6 Kasım 1938 tarihinde kurşuna dizilmiştir. 1 Ekim 1957 tarihinde aklanmıştır, fakat onun edebî eserleri halktan gizlenmiş, siyasi bir tehdit olarak görüldüğünden yasaklar getirilerek 28 Aralık 1989 yılına kadar eserlerinin yayımlanması doğru bulunmamıştır.

TARİHTE BUGÜN
Dungeon ni Deai wo Motomeru no wa Machigatteiru Darou ka IV: Shin Shou - Meikyuu-hen

Reactions

2
0
0
0
0
0
Zaten bu yazı için tepki gösterdi.

Tepkiler

2

Kimler beğendi?

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir